Ulûhiyyet ve rubûbiyyet ne demektir?
Ulûhiyyet kısa ve öz olarak ilahlık demektir. İlah Allah’a ait bir isim olmakla birlikte Arapçada cins isim olduğundan batıl ilahlar için de kullanılmaktadır. Taberî bu yorumu kabul etmemekte, Arapların ilah kelimesinin sadece Allah için geldiğini nakilleri ile zikretmektedir.
İlah kelimesi ıstılahi olarak, gerçek ilah olmasa bile, çeşitli kimseler tarafından tapınmaya layık görülmüş her varlık, tapınılan mabud anlamındadır. Her ne kadar layık ve müstahak olmasa da Ulûhiyyet atfedilen her varlık ilahlaştırılmış olur. Bunu yapan kişi farkında olsun olmasın durum değişmez.
Rubûbiyyet kısa olarak Rablık demektir. Rab mutlak olarak (yalnız başına) yalnız Allah için kullanılır. Başka varlıklar için kullanıldığında izafeli olarak kullanılır. Rab kelime, sözlük anlamı olarak, Allah, ilah, her şeyin Rabbi, sahibi her konuda idare edici olan, başa geçen, sahip olan, toplayan, besleyip yetiştiren, ıslah eden, âlemi bütün cüzleri ile terbiye eden, nimeti artıran fazlalaştıran, süsleyen, itaat olunan, efendi, herhangi bir durumu düzelten kimse, bir şeyin maliki gibi anlamlara gelir. Müfessirler ise benzeri olmayan efendi, verdiği nimetleriyle mahlûkların durumlarını düzelten, yaratma ve emretmenin sahibi, terbiye eden, idare eden, kemale erdiren, ihsanda bulunan, her şey üzerinde hak sahibi olan gibi anlamlar vererek tefsir etmişler.
Temelde “mağfiret” kavramı ne demektir?
Mağfiret, Allah’ın, kullarının işlediği suç ve günahları örtüp affetmesi, yarlıgamak, bir işi ıslah etmek, bir şeyi örtmek, ak düşmüş sakalı boyamak gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Taberi, mağfireti, Allah’ın mağfiret ettiği kulunun günahını bu dünyada ve ahirette örtmesi, onu rezil olmaktan koruması ve onu affedip cezalandırmaması olarak izah edilmektedir. Beydâvî, mağfireti, ayıpların örtülmesi, sorumlu tutmamak suretiyle rezil etmemek şeklinde izah etmektedir. İsfahânî, mağfireti, Allah’ın kulunu azab görme...
Yazının tamamını dergimizden okuyabilirsiniz.
.jpg)
